Je allereerste mentale huzarenstukje is hoe je ooit als baby wijs werd uit de woordenbrij die je om je heen hoorde. Dat iedereen het kan en dat je het je niet kunt herinneren maakt het proces van taalverwerving niet minder wonderlijk. En net als het leren van een vreemde taal op latere leeftijd begon dat met luisteren. Eerst informatie absorberen, proberen te begrijpen, en dan nadoen.

Tegelijkertijd leerde je kruipen, lopen en overal je vingers insteken. En je ontdekte dat woorden meer dan één betekenis kunnen hebben. ‘En nu luisteren!’, betekende braaf doen wat mama zegt.

Nu zijn we grote mensen en hebben we geleerd dat het in het zakelijk verkeer ook draait om goed naar de klant luisteren. Natuurlijk willen we weten wat de klant graag wil hebben, toch? Niemand gaat er prat op dat hij niet luistert naar de klant – oké, Steve Jobs was een legendarische uitzondering. Maar moeten we ook altijd braaf gehoorzamen? It’s complicated. Software bouwen is ook een bijzondere tak van sport in dat opzicht.

Continue reading →

Afgelopen week mocht ik met drie andere collega’s mijzelf in vijf minuten pitchen voor de account managers van Team Rockstars IT. Dit ter afsluiting van het trainingstraject consultancy, en als start voor deze nieuwe carrièrerichting. Voor wie er niet bij was hierbij een aangepaste en iets uitgebreide versie van mijn verhaal.

Ik ben Jasper Sprengers, 55 jaar en zo’n kleine 25 jaar professioneel bezig met software. Ik heb verschillende rollen gehad, van ontwikkelaar, architect, scrum master tot test lead. Daarvoor was ik korte tijd leraar Engels en vertaler. Enthousiast koorzanger, cellist, toneelspeler, fietser en fotograaf, maar niet allemaal tegelijk.

Lees ’t maar in mijn cv. Omdat ik hier maar vijf minuten heb wil ik graag twee belangrijke lessen delen die ik door de jaren geleerd heb, en die je een hoop geld en gedoe kunnen besparen. Het zijn geen grote geheimen, hoor. Wij als developers kennen ze allang, maar we geven ze niet graag toe. Het zijn vooral twee ongemakkelijke waarheden.

Continue reading →

Ik ben maar één keer in mijn IT-carrière ontslagen. Niet door de beveiliging met een kartonnen doos het pand uit gemarcheerd, maar wel ‘Jasper hoeft maandag niet meer te komen’ teruggekoppeld aan de inhuurpartij. Dit alles gebeurde op een project in Inverness, of all places, en al na vier dagen. Ik woonde toen in Edinburgh.

In mijn verdediging: het was 23 jaar geleden, dus ik beschouw het als ruim verjaard. Ik was nog groen, en het was een onmogelijk project. Wat ging er mis en wat heb ik ervan geleerd?

Continue reading →

Alleen wie de laatste twee maanden onder een steen leefde kan de tomeloze opmars van ChatGPT ontgaan zijn. Dit is artificiële intelligentie die het begrip hype herdefinieert. Scholieren gebruiken het kennelijk al massaal voor hun huiswerk en vallen prompt door de mand met opstellen zonder belabberde grammatica en spelfouten. Iedereen heeft het erover, dus ik ben rijkelijk laat. Commentaren lopen uiteen van techno-euforisch, stoïcijnse berusting tot lichte paniek over de toekomst van onze banen en het lot van de mensheid in het algemeen. Ik heb geen glazen bol, maar mijn onderbuik zegt me dat onze baan als ontwikkelaar veilig is. Voorlopig dan.

Dankzij mijn achtergrond in taalkunde en korte carrière als vertaler was ik altijd al geïnteresseerd in automatische vertaling. Maar ik ben nog steeds allesbehalve onder de indruk van de huidige state of the art. De computer slaat de plank nog te vaak finaal mis. Dat hoeft niemand te verbazen. Perfecte beheersing voor mensentaal door een machine is de heilige graal van kunstmatige intelligentie, en niet de zelfrijdende auto. Als die net zulke flaters sloegen als Google Translate zouden ze elkaar voortdurend in de prak rijden op het testcircuit.

De intuïtie van de moedertaalspreker voor wat wel of niet een betekenisvolle zin is hoef je niet op school te leren. Daarmee begin je al als baby. Scholen zijn een relatief nieuwe uitvinding in de geschiedenis van de mensheid, en toch konden we elkaar al tienduizenden jaren prima verstaan – binnen hetzelfde dorp, dat wel. Dit vermogen ligt aan de basis van onze natuur. We zijn gemaakt om te praten. Het brein kent geen duidelijke scheiding in software en hardware, en dat maakt mensentaal enorm lastig te vangen in algoritmes.

Continue reading →

Gepubliceerd in SDN Magazine nr 145, dec 2022

Deze column gaat over de waarde van het programmeren als ambacht. Ook voor managers is het belangrijk daar voeling mee te blijven houden. Maar ik begin met een muziekvoorbeeld. Wijlen Steve Jobs was geen programmeur of ontwerper maar zag zich graag als de dirigent die het beste uit zijn orkest haalde. Of perste, als je zijn biografie leest. Als Apple het New York Philharmonic was, dan had Jobs wel wat van sterdirigent Leonard Bernstein, net zo berucht om zijn temperament.

Uitvinder en uitvoerder waren van oudsher dezelfde persoon. Wat componisten als Mozart en Chopin bedachten konden ze zelf ook virtuoos uitvoeren. Maar om hun orkestwerken voor vijftig of meer muzikanten in goede banen te leiden was een nieuwe functie nodig: die van dirigent, tegenwoordig een volwaardige masterstudie. Dirigenten bespelen ook wel een instrument, maar meestal niet op hetzelfde topniveau als de muzikanten die zij muzikaal leiden. Qua vakmanschap zijn de vereisten voor beide beroepen even hoog, maar maatschappelijk waarderen we ze wel degelijk anders. Wie leiding geeft of de grote lijnen uitzet staat hoger op de ladder, met overeenkomstig salaris.

Continue reading →

Naar verwachting valt oktober dit jaar het vonnis voor Elizabeth Holmes, voormalig topvrouw van de biotech-startup Theranos. De jury achtte haar schuldig aan meerdere aanklachten van fraude en misleiding. 900 miljoen dollar aan opgehaalde investeringen gingen samen met het bedrijf in rook op. Ze kan maximaal twintig jaar krijgen. Niemand ziet een jonge moeder graag zo lang de cel indraaien, tenzij ze wel heel schaamteloos de wet heeft overtreden. Dat lijkt hier wel gebeurd te zijn. Twee belangrijke klokkenluiders en journalist John Carreyrou van de Wall Street Journal brachten de bal aan het rollen. Tegelijk met het juridisch spektakel volgde zijn boek Bad Blood: Secrets and Lies in a Silicon Valley Startup, de HBO documentaire The Inventor: Out for Blood in Silicon Valley, de serie The Dropout, en een verfilming met Jennifer Lawrence in de hoofdrol is in de maak. Holmes mag nu een tragisch en gehaat figuur zijn, maar dat de affaire zo mediageniek uitpakt heeft ze toch echt zelf in de hand gewerkt. Voor haar ondergang is niemand anders dan zijzelf verantwoordelijk. Ik heb maar beperkt medelijden.

Continue reading →

Verscheen eerder als column in SDN magazine

Eind juni gaat naar verwachting de James Webb telescoop in bedrijf. De opvolger van de Hubbletelescoop was dertig jaar in de maak en kostte tien miljard dollar. De software die straks op 1,5 miljoen km van de aarde gaat draaien zal met gekmakend oog voor detail en kwaliteit gebouwd zijn – mag ik aannemen.

Kwaliteit is duur, dus maken we risico-inschattingen en stemmen daar de kwaliteitsbehoefte op af. Hoe groot is de schade als er straks cruciale fouten in de software blijken te zitten? Hoe verkleinen we de kans daarop? Hoe snel kunnen we zulke fouten opsporen en repareren? Bij de Webb telescoop mag het antwoord duidelijk zijn: denk alleen al aan de reputatieschade. Als ernstige bugs einde verhaal kunnen betekenen is een mega-investering in first time right gerechtvaardigd. Voor de meeste andere projecten geldt dat zelden.

Continue reading →

In drie eerdere blogs op DZone maakte ik een ludieke vergelijking tussen typen programmeurs en de regisseurs Stanley Kubrick (de onverbeterlijke perfectionist), Woody Allen (de gepassioneerde liefhebber) en stripfiguur Guust Flater (de hyperactieve knutselaar). Het ging mij hier om neigingen aan te duiden. Stereotyperingen werken leuk in een tv-serie als The IT Crowd of Nedry in de eerste Jurassic Park film. In het echt zit het alleen maar in de weg en valt er een stuk minder te lachen. De sociaal onaangepaste, geniale workaholic met overgewicht is een cliché. Maar ook al is de blanke, hetero, dertigjarige man het gemiddelde, dat betekent nog niet dat die groep het recht heeft de cultuur te bepalen. Bij mijn laatste bezoek aan JFall viel me op dat we qua diversiteit in gender en etniciteit nog flinke stappen moeten maken in Nederland.

Continue reading →