Je hebt gezegdes die een inzicht uitdragen dat eigenlijk puur wensdenken is. Schelden doet geen pijn is er zo een. Nou, uitgescholden worden doet wel degelijk pijn. De bedenker van de Engelse variant sticks and stones may break my bones, but words will never break me had waarschijnlijk een olifantshuid. Het is de grootst mogelijke onzin, nu meer dan ooit. Online pesterijen hebben tieners tot zelfmoord gebracht. Miljoenen vrouwen verkroppen dagelijks vernederend commentaar op hun lichaam uit vrees voor hun baan. Woorden zijn dodelijke wapens, laat daar geen misverstand over bestaan. Sommige mensen nemen geen enkel blad voor de mond, voelen zich volkomen op hun gemak om alles te zeggen wat in ze opkomt, hoe gênant of ongepast ook. We hebben allemaal zo’n fase gehad: als kleuter. 

De Flat Earth Movement organiseerde een congres waar gelovigen van over de hele aardbol — pardon, schijf — heen kwamen gevlogen. Ik verzin dit niet. Zo kun je alles wel ontkennen dat je niet met eigen ogen gezien hebt (Portugal bijvoorbeeld) en mensen doen dit ook. Gelukkig hebben we daar als rechtstaat ook grenzen aan gesteld. Wie ontkent dat de Holocaust heeft plaatsgevonden of dat het allemaal wel meeviel bezigt niet zomaar een mening. Hij beledigt de nagedachtenis aan miljoenen slachtoffers, in weerwil van massa’s aan gruwelijk bewijs. Zo iemand ontkent niet enkel onweerlegbare feiten maar legt ook een voedingsbodem voor zeer sinister gedachtegoed. Terecht is dat strafbaar.

Meer dan ooit is het afgelopen jaar sinds de coronacrisis die vrijheid van meningsuiting bediscussieerd en onder druk komen te staan. We moeten goed herkennen wat wel en niet thuishoort binnen een gezonde en noodzakelijke uitwisseling van conflicterende meningen. Want die raakt ondergesneeuwd door schadelijke onzin en leugens.

Als individu mag je twijfelen of de nieuwe vaccins wel veilig zijn. Aan de overheid de taak zo iemand te overtuigen. Je mag ook vinden dat hoogbejaarde coronapatiënten met een zwakke gezondheid bij voorbaat niet op de IC behandeld zouden moeten worden. Dat is nog steeds een mening, zij het een erg hardvochtige. Mag je als publiek figuur met een massale maar ongeïnformeerde online achterban beweren dat de grote farmaciebedrijven onder de pet houden dat de vaccins onveilig zijn? Nee, dat is onverantwoord. Zonder bewijs is dit een loze verdachtmaking die levens kan kosten.

Niet toevallig zijn de Libertarische aanhangers van onbeperkte vrijheid van meningsuiting ook vrije-marktfetisjisten. Vraag en aanbod reguleert immers alles. Wie het beste product tegen de beste prijs levert krijgt de meeste klanten. Slechte films krijgen slechte recensies, dus daar wil niemand heen. Maar de vrije markt voor meningen is anders dan wie de beste fietsenmaker in het dorp blijkt te zijn. De pareltjes van waarheid die iedereen zou moeten horen komen niet vanzelf bovendrijven op een moeras van sensationele en onzinnige social media posts. Die laatste verkopen namelijk nog altijd het best.