Het leukste cadeau ooit kreeg ik voor mijn twintigste verjaardag. Triomfantelijk overhandigden mijn vrienden Branko en Valentijn mij een VHS-cassette, slechts gelabeld met “Jasper is jarig”. Samen met mijn oudere broer Jean-Pierre, die een eigen auto had en de camcorder van de buurman mocht lenen, hadden ze in het diepste geheim een letterlijke lofzang op vijf jaar VWO-vriendschap geproduceerd. Twintig minuten zelfgemaakte videoclips van eigen nummers, over onder andere mijn lichte overwicht, mijn moeizaam behaalde rijbewijs en mijn gesjeesde jaar economie in Maastricht. Een kleine selectie:
Jasper is op dieet, zorg dat hij niet te veel vreet!
Niks anders dan z’n eigen auto weet hij te waarderen
want met openbaar vervoer kan hij geen meiden imponeren.
Je ziet hem van z’n leven niet in tram of bus of trein,
want voor een leuke vrijpartij zijn de wc’s daar veel te klein.
Gisteren stond het in de krant:
Please, wie helpt me uit de brand?
Gezocht, drie dagen op zicht
Economiestudent, Maastricht.
De tape heb ik spreekwoordelijk grijs gedraaid en ik zwoer hem nooit kwijt te raken. En na drie internationale verhuizingen was hij plotseling weg. Ik had toch al jaren geen bruikbare videorecorder meer en er te laat aan gedacht hem te digitaliseren. Maar helemaal weg is hij niet, al kan ik hem aan niemand meer laten zien. De beelden en teksten zitten gezellig warm in mijn geheugen gegrift en ik heb ervan geleerd dat ook het verliezen van een dierbaar ding best meevalt.
Het endowment effect is het psychologisch verschijnsel dat mensen hetgeen ze hebben hoger waarderen dan hetgeen ze nog niet hebben. Iets verliezen voelt slechter dan iets verkrijgen. Daarom wil de verkoper van de Bijenkorf graag dat je de dat Boss overhemd ook past, want als je het eenmaal gedragen hebt voelt het als je eigendom en zul je het sneller willen kopen. Zo werkt het ook bij mij. Allemaal hypothetisch hoor, maar had ik de verjaardagstape nog gehad, dan zou ik hem, schat ik, niet voor minder dan 1000 euro hebben verkocht. Nu ik hem al jaren niet meer heb zou ik datzelfde bedrag er nooit voor over hebben om hem terug te krijgen.
Ik heb DVD’s van toneelvoorstellingen waar ik ooit in speelde. Niet meer dan één keer teruggekeken, hoe leuk de repetities en uitvoeringen ook waren. Alle audiovisuele legacy media kunnen we digitaliseren en gij zult niet weggooien dat wat digitaal is. Onzin. Ik heb via Dropbox en Office 365 meer dan twee terabytes aan goedkope cloudopslag. Ideaal voor mijn fotohobby, maar ik ben gestopt die klakkeloos vol te stouwen met misbaksels uit de dubieuze overtuiging dat dat meer waar voor mijn geld zou zijn. Sindsdien bewaar ik minder dan een kwart van mijn foto’s. De rest is niet memorabel, en wil ik niet eens terugzien. Ik ben geen archivaris. Stel jezelf de vraag: “wat wil ik bewaren?”, en niet “wat moet ik weggooien?”.