Van de helaas te jong gestorven Martin Bril (1959-2009) is de uitspraak “je mist meer dan je meemaakt”. Ons leven loopt een keer af terwijl de opties om die eindige tijd te vullen praktisch eindeloos zijn. Bril schreef alsof zijn leven ervan af hing en alleen de dood kon hem het zwijgen opleggen. Zijn interesse was mateloos en hij raakte nooit uitgepraat, al had hij nog dertig jaar langer geleefd en tienduizend stukjes geschreven. Ik had ze toch niet allemaal kunnen lezen. Niemand kan verstouwen wat er dagelijks aan boeken, muziek en films beschikbaar komt, ook niet als je je beperkt tot het beste. Zelfs aan What’s New op Netflix heb je al een dagtaak.

De kwantiteit van de digitale wereld gaat ons voorstellingsvermogen te boven. Het doet er niet toe of er nu vijf of vijftig miljoen uur aan kattenfilmpjes op youtube staat. Het doet er niet toe hoeveel boeken je kwijt kunt op een USB drive van drie terabyte. Afgelopen vakantie struinde ik door de grootste antiquarische boekhandel Baggins Book Bazaar in Rochester (GB) en gelukkig maar dat ik niet mijmerde hoe volstrekt onmogelijk het zou zijn om ook maar een snippertje van al die verzamelde kennis op te nemen, laat staan onthouden. Met de audiocollectie van de bibliotheek Rotterdam (een half miljoen cd’s en 300.000 platen) schiet het wat beter op, maar ook die kost je honderd jaar onafgebroken 16 uur per dag luisteren. Het absurde is natuurlijk dat je zelfs in die enorme boekhandel voortdurend bot vangt als je echt gericht naar iets zoekt. Om te beginnen staan er bijna alleen engelstalige titels. Ook Spotify heeft lang niet alles wat ooit op CD is uitgebracht en alle CD’s zijn op hun beurt weer een fractie van wat ooit op vinyl en shellack (78 toeren) is uitgebracht. Om nog maar te zwijgen van wat er in de afgelopen duizenden jaren allemaal verloren moet zijn gegaan…

Veel kunstenaars werden pas jaren na hun dood erkend als tijdloze genieën. Jane Austen, een van de meest geliefde auteurs uit de negentiende eeuw, verkocht destijds niet meer dan 2000 exemplaren van Emma. Nu staat alles veilig op project Gutenberg, de openbare bibliotheek van 54.000 werken in het publieke domein die je allemaal gratis en 100% legaal kan downloaden.
Denk trouwens niet dat men alleen in het verre verleden laconiek omging met creatieve meesterwerken. Niemand onder de 55 jaar heeft de klassieke Nederlandse comedyserie Ja Zuster Nee Zuster (1966-68) kunnen zien. De Ampex videobanden van duizend gulden per stuk kostten namelijk meer dan de acteurs en het decorbudget samen en werden al kort na uitzending gewist voor hergebruik. Laat ik niet voorrekenen hoeveel uur full HD je nu op die drive van een paar tientjes kwijt kunt: we weten niet hoe verwend we nu zijn. Natuurlijk heeft het eeuwige en onbeperkte geheugen van de cloud ook een keerzijde. Je kunt je terecht voor je hoofd slaan dat iemand jouw benevelde karaoke-optreden op het personeelsfeestje stiekem gefilmd heeft zodat het nu voor eeuwig vindbaar blijft voor niet-meer-zo potentiële werkgevers. Maar vijftig jaar na dato is het net zo onbestaanbaar dat niemand bij de omroep zich toen afvroeg of deze klassieker in de dop toch geen paar extra tapes waard was.

Is er nog een pointe aan dit gemijmer met getallen? Nou, in de eerste plaats ben ik heel blij dat er geen waardevol cultuurgoed meer gewist hoeft te worden omdat de opslag te duur is. Ten tweede denk ik dat onze modieuze fear of missing out wel de minst nuttige reactie is die je kunt hebben ten overstaan van al die gratis en spotgoedkope rijkdom. FOMO versnippert je aandacht zodat er uiteindelijk niets meer beklijft. Wie met vijf ballen jongleert laat ze allemaal vallen – zelf heb ik al moeite met twee. Accepteer dat je meer mist dan je meemaakt en laat dat een aansporing zijn om bewuster te kiezen wat je wel wil meemaken en daar extra van te genieten. Je tijd is het kostbaarst van alles. Als ik mijn gezondheid en leeslust optimistisch inschat lukt het misschien nog net om voor mijn dood een miserabele 500 boeken weg te werken. Dat is een promille van het aanbod bij Baggins, alle nieuw uit te komen titels even niet meegerekend. Door mijn sociale leven en Netflix op te zeggen zou ik misschien tot anderhalf promille komen. Doe ik niet, want dan zou ik geen tijd meer hebben om voor de tiende keer in een deuk te liggen bij Fawlty Towers en Blackadder. Ook al ken ik ze van buiten.