In mijn vorige post schreef ik over Nicholas Carrs boek The Shallows – What the Internet is Doing To Our Brains. Ik had het gedrukte boek in de kast staan en na tien jaar herlezen. Als het even kan koop ik belangrijke boeken niet digitaal en liefst in hardback. Een boek kun je ruiken en bepotelen. Je kunt kijken hoe mooi het in de kast staat. De leeservaring is wel wat complexer dan simpele dataoverdracht van papier naar je hersenen. Wij zijn onlogische, tactiele en ervaringshongerige wezens. Anders kun je de comeback van vinyl ook niet verklaren. Wij houden van een Gesammterfahrung. Ja, dit moest even in het Duits. Lezen van een tablet betekent interactie met een ding dat onophoudelijk je aandacht afleidt als een zak chips in je ooghoek. Een laptop of monitor nodigt al helemaal niet uit tot diepe focus. Web usability consultant Jakob Nielsen had dit twintig jaar geleden al in de gaten. Zijn tips om je boodschap gelezen te krijgen was bondig en hard: houd het kort, anders leest geen hond je. Het medium heeft ervoor gezorgd dat we ongeconcentreerd en kortstondig zijn gaan lezen. The medium is the message. Dus wordt de lezer bediend met korte leessnacks in een bonte glitterverpakking. U vraagt wij draaien.
Tel daarbij op dat publiceren niks meer hoeft te kosten dan je eigen tijd en een internetverbinding. Daarom doet iedereen het, samen met miljoenen anderen die ook niet gevonden worden. En als ze je al vinden blijven je lezers niet plakken. Heel ontmoedigend allemaal. Je zou denken dat originaliteit de enige manier is om op te vallen en dat een enorme rijkdom aan stijlen en onderwerpen al die amateurblogs kenmerkt. Dat valt tegen. Je hebt wel veel niches maar daarbinnen loopt iedereen toch teleurstellend netjes in de pas. Niet omwille van de leescijfers, hoor. Je moet gewoon goed op je woorden passen. Wat tien jaar geleden nog net door de beugel kon gaat nu echt niet meer. Jammer dan van die impulsieve bui. Wat het internet opgaat komt er niet makkelijk vanaf.
Veel ideeën over dit democratisch publiceren nieuwe stijl komen samen in het Amerikaanse platform Medium. Ik zit er ook op. Je kunt geestverwante schrijvers vinden binnen je favoriete categorieën, commentaar geven op elkaars werk en zo je reputatie en bekendheid opschroeven. Klinkt goed, maar kwantiteit is nog steeds koning. Hoe meer likes, hoe meer views, hoe meer likes. Je moet in die sneeuwbal terecht zien te komen en dus zit iedereen trouw de stijl en onderwerpen van de hitschrijvers te kopiëren. Enfin, misschien niet iedereen, maar die zie ik niet in mijn recommendations.
Gevolg: veel lijstjes met nuttige tips om het leven aangenamer en succesvoller te maken. Let maar eens op hoeveel titels een telwoord hebben. Three kinds of toxic coworkers to watch out for, six priceless life lessons from my stay in Tibet. Het is de Amerikaanse self-help filosofie ten voeten uit. De inhoud is meestal volkomen banaal en voorspelbaar. Maar ook in mijn eigen vakgebied zitten we elkaar te overschreeuwen met flauwe hyperbolen. Ik begon zelf ook steeds meer chargerende titels te verzinnen in de trant van We’re doing it all wrong en Things that can wreck morale. De ironie is dat je niet meer op kunt vallen als iedereen het over die boeg gooit. Je krijgt alleen maar meer eenheidsworst en generiek formulewerk.
Literair agent Willem Bisseling schreef in de Volkskrant van 24 april ’21 over de gestaag dalende kwaliteit van aangeboden manuscripten, terwijl de kwantiteit de spuigaten uitloopt. Iedereen denkt dat zijn roman een plek in de boekhandel verdient. Aan dat gevoel zullen al die laagdrempelige online kanalen zeker debet zijn. Maar enkel met hoge literaire standaarden gaan de ouderwetse uitgeverijen ook niet overleven. Vandaar al die boeken van en over bekende Nederlanders. Wees dan ook niet verbaasd als we met z’n tienduizenden denken: dat kan ik ook.
Ooit hoorden Jeff Atwood en Joel Spolsky tot de beste en productiefste bloggers over het programmeursvak. Atwood schrijft nog maar zelden iets op zijn blog. Hij heeft een gezin en een druk leven en misschien vindt hij dat hij aan de overvloed van meningen niet meer zoveel toe te voegen heeft. Natuurlijk valt er nog van alles te vinden over het vak anno 2021, maar het wordt wel lastig om nog iets origineel over algemene onderwerpen te zeggen. Dat doet hij dus ook niet meer. Zijn grote hobby is super-nerdy en lekker ouderwets: het bouwen van de ultieme desktop PC. Hij heeft zich bewust teruggetrokken in een niche en schrijft voor wie het maar lezen wil. Dat zullen er niet zo veel meer zijn. Ik en tienduizenden andere bloggers hebben niet de reputatie van Atwood, maar we kunnen wel net als hij gewoon in de eerste plaats schrijven wat ons boeit.